PODRŠKA RAZVOJU SISTEMA ODBRANE - Nacionalna garda Ohaja – saveznik i partner Vojsci Srbije

Nacionalna garda američke države Ohajo mogla bi vrlo brzo da postane strateški partner i saveznik srpskoj vojsci jer je u završnoj fazi priprema neophodnih sporazuma koji će, kada budu potpisani, institucionalizovati odnose Srbija i SAD na polju odbrane.

Šef Kancelarije SAD za bilateralne odnose u Srbiji pukovnik Ron Hil objasnio je za „Odbranu“ da je reč o Sporazumu o statusu snaga (SOFA), koji je ključni korak za uspostavljanje Programa državnog partnerstva (SPP) sa Ohajom.

Pukovnik Hil je naglasio da je cilj bilateralne vojne saradnje SAD–Srbija „pružanje podrške razvoju reformisanog sistema odbrane koji je na odgovarajući način strukturisan, transparentan i pod civilnom kontrolom“.

Tom prilikom je rekao i da odnosi ne bi bili jednosmerni jer bi i Srbija, bez obzira na svoju veličinu i vojne kapacitete, mogla da pomogne u zajedničkom globalnom ratu protiv terorizma.

Dvostruka uloga

Hil smatra da Srbija može imati višestruke koristi od partnerstva sa Ohajom, navodeći primer Mađarske, koja je sa tom američkom saveznom državom uspostavila vojno-vojno partnerstvo 1993. godine, a danas je ono razvijeno i u nevojnim oblastima kao što je, na primer, razmena nastavnika.

Značajan doprinos odluci Evropske komande oružanih snaga SAD da odaberu Ohajo kao budućeg partnera Srbije, imao je senator srpskog porekla Džordz Vojnovič i činjenica da najveći broj Amerikanaca srpskog porekla živi u toj državi.

Nacionalna garda u Americi je tradicionalna forma vojnog organizovanja, koja potiče iz doba revolucije i rata za nezavisnost (1775–1783). Reč je o snagama kopnene vojske i vazduhoplovstva, koje svaka od 51 države ima na raspolaganju pod komandom guvernera. To je praktično aktivna rezerva, u koju se godišnje angažuju ljudi koji nisu profesionalci, ali se redovnim treniranjem i pozivanjem na dužnost drže u visokom stepenu obučenosti i borbene gotovosti. Naoružane su i opremljene kao i druge jedinice američke vojske.

Jedinice Nacionalne garde imaju dvostruku ulogu. Jedna je unutrašnja (teritorijalna) i namenjena je zaštiti imovine i života, očuvanju reda, mira i javne bezbednosti i pružanju pomoći u otklanjanju posledica prirodnih ili ekoloških katastrofa.

Trenutno su jedinice Nacionalne garde angažovane kao pomoć na obezbeđivanju granice sa Meksikom od nelegalnih ulazaka i u borbi protiv kriminala u Nju Orleansu, koji je opustošen u uraganu „Katrina“.

Druga uloga Nacionalne garde je federalna i sastoji se u pružanju podrške vojnim ciljevima SAD, preko učešća u američkim oružanim snagama. Ukoliko predsednik SAD, kao vrhovni komandant svih oružanih snaga, proceni da je to strateški interes, preko granice šalje i jedinice iz tog sastava. Takav je slučaj sa Irakom gde se nalazi 9.000 vojnika i vazduhoplovaca Nacionalne garde Ohaja, koji su imali blizu četiri miliona radnih dana službe. Kopnene jedinice angažovane su i na Kosovu i Metohiji, gde se smenjuju svakih šest meseci.

Borba protiv terorizma

Nacionalna garda Ohaja, posle terorističkih napada na Njujork i Vašington 11. septembra 2001, i jedinice nacionalne garde drugih saveznih država dobile su zadatak da pruže podršku globalnom ratu protiv terorizma.

Nacionalnom gardom Ohaja komanduje načelnik general-major Gregori L. Vejt (Gregory L. Wayt) koji ima dva pomoćnika – general-majora Harija „Ej. Džej“ Fuča (Harry „A. J.“ Feucht) za vazduhoplovstvo i brigadnog generala Metjua Kambika (Matthew Kambic) za kopnene snage. Štab združenih snaga je u Kolumbusu, glavnom gradu Ohaja.

General Vejt je član guvernerovog kabineta i odgovoran je za funkcionisanje Odeljenja načelnika nacionalne garde države i vojne spremnosti milicije iz Ohaja. U njenom sastavu su kopnene i vazduhoplovne jedinice Nacionalne garde, Vojna rezerva i Pomorska (jezerska) milicija, sa ukupno više od 18.000 ljudi. Nadređen je četvorici oficira načelnika ovih sektora.

Nacionalna garda Ohaja ima oko 15.000 vojnika i vazduhoplovaca.

Kopnene snage broje oko 10.600 vojnika, koji su nalaze u 73. komandi eskadrona, 16. inženjerskoj brigadi, 37. oklopnoj brigadi, četi vojne policije, četi vazdušno-desantnih snaga .... ukupno u 82 jedinice.

Vazduhoplovni deo Nacionalne garde Ohaja ima po formaciji 5.037 vazduhoplovaca svrstanih u četiri avio-puka u četiri avio-baze i sedam logističkih jedinica.

U Toledu je 180. lovački avio-puk, koji leti na 17 aviona F-16 i održava borbenu misiju, dok je u Sprigfildu baziran 178. lovački avio-puk sa 20 letelica istog tipa, za obuku pilota.

Za obezbeđivanje vazdušnog transporta unutar zone dejstva zadužen je 179. transportni avio-puk sa osam „herkulesa“ C-130H baziranih u Mensfildu. Misije snabdevanja gorivom u vazduhu obavlja 121. avio-puk iz Kolumbusa sa 18 letećih cisterni KC-135.

U sastavu vazduhoplovstva je i 200. eskadrila „Red Hors“, 164. meteorološka eskadrila, 269. eskadrila za borbenu vezu, vojni orkestar i druge jedinice.

Ohajo – Dobra reka

Ohajo se nalazi na severu SAD, a ime je dobio po istoimenoj reci koje na jeziku starosedelaca Irokeza znači „velika reka“ ili „dobra reka“.

Pre više od dva veka, 1. marta 1803, postao je 17. američka savezna država. Prostire se na oko 116.054 kvadratnih kilometara i po površini je za oko trećinu veći od Srbije (88.361 kvadratna kilometra). Po veličini je 34. američka država, ali je sedma po broju stanovnika (11,35 miliona).

Glavni i najveći grad je Kolumbus. Veći gradovi su Toledo, Sinsinati, Mensfild, Springfild, Akron. U Ohaju se nalazi nama dobro poznati grad Dejton u čijoj je blizini, u vazduhoplovnoj bazi Rajt Paterson, 21. novembra 1995. potpisan sporazum kojim je okončan rat u BiH.

Preko jezera Iri, najmanjeg od pet Velikih jezera, Ohajo se graniči sa Kanadom.

Glavne privredne grane su proizvodnja čelika, auto, avio i hemijska industrija, poljoprivreda i rudarstvo (ugalj).

Sporazumi

Sporazum o statusu jedinica (SOFA) predstavlja formalni administrativni sporazum SAD i druge države koji definiše pravni status vojnog osoblja i imovine koji se privremeno nalaze na teritoriji potpisnice. Omogućava planiranje i sprovođenje bilateralnih aktivnosti kao što su vežbe, razmena osoblja i vojnih jedinica.

Sporazum o bezbednosnoj saradnji (SCA) je osnovni sporazum o saradnji u oblasti odbrane, koji ima svojstvo međunarodnog ugovora i neophodna je njegova ratifikacija u Narodnoj skupštini. Potpisivanjem SCA otvara se mogućnost korišćenja znatnih finansijskih sredstava za obrazovanje, obuku i opremanje Vojske.

Program državnog partnerstva (SPP), pored pomoći u modernizaciji i profesionalizaciji vojske, omogućava uspostavljanje ekonomskih, kulturnih, trgovinskih i drugih veza sa određenom američkom državom.

Primera radi, na osnovu SPP država Juta je transportnom avijacijom Nacionalne garde pomogla Maroku 2004. godine posle katastrofalnog zemljotresa, dok je u Moldaviji, zahvaljujući pomoći Severne Karoline, više od 10.000 dece vakcinisano protiv žutice.

Danas SAD imaju aktivne SPP sa 23 države Evrope i Afrike, a Srbija i Crna Gora su jedine zemlje naslednice bivše Jugoslavije koje to nisu potpisale. Partnerska država Bugarskoj je Tenesi, Rumuniji Alabama, Makedoniji Vermont, Albaniji Njujork/Nju Džerzi, Hrvatskoj Minesota, a BiH Merilend od 2003. godine.

Naoružanje

Nacionalna garda opremljena je standardnim naoružanjem iz američkog arsenala – tenkovima M1 „abrams“, samohodnim haubicama M-109 od 155 milimetara, poljskim haubicama M-119 kalibra 105 milimetara, protivavionskim sistemima „avendzer“ M-1097 (lanseri raketa „stinger“ montirani na vozilu „hamvi“), borbenim vozilima M2/M3 „bredli“, izviđačkim vozilima M-93 „foks“, zatim transportnim helikopterima „činuk“ CH-47 i „blek houk“ UH-60 i drugim savremenim borbenim i transportnim sredstvima.

Minesota – Partner Hrvatske

U Hrvatskoj je sredinom juna ove godine održana zajednička vežba pešadijskih jedinica hrvatske vojske i Nacionalne garde američke države Minesota „Guardex-06“.

Cilj vežbe bio je unapređenje međudržavne saradnje i partnerstva, te poboljšanje sposobnosti pripadnika Oružanih snaga Hrvatske u dostizanju standarda NATO-a.

Vežba je održana od 5. do 27. juna u Taktičko-simulacijskom centru i na vojnom vežbalištu Gašinci. Učestvovali su vodovi jedinica Trećeg korpusa Hrvatske kopnene vojske i 34. pešadijske „Red Bul“ divizije Nacionalne garde Minesote. U vežbi je učestvovao i vod hrvatske vojske „CROMINN“. Taj vod je lane, u okviru razmene, prošao zajedničku obuku u Minesoti.

Partnerstvo oružanih snaga datira iz juna 1996. godine kad je počela serija zajedničkih vežbi.