Snage i sredstva plovnih jedinica

Prvo naoružanje i brodovi Rečne ratne flotile bili su trofejnog porekla. Većina plovnih objekata na upotrebi u Flotili bili su delo domaće brodograđevne industrije, bilo da su sagrađeni ili rekonstruisani objekti. Najveći broj brodova izgrađen je u brodogradilištima u Beogradu, Apatinu, Novom Sadu i Mačvanskoj Mitrovici.

Prvi brodovi Rečne ratne flotile nisu imali artiljerijsko naoružanje, pa su u završnim operacijama za oslobođenje zemlje služili isključivo za prevoženja. Osnovno naoružanje bili su mitraljezi 6,5 i 8 mm. Uvođenjem u sastav Rečne ratne flotile rečnog monitora, oklopnih i patrolnih čamaca ugrađeno je na njih i artiljerijsko naoružanje: mitraljez 12,7 mm i topovi 20, 40, 76 i 105 mm, čime je znatno podignuta vatrena moć jedinice i omogućeno njeno dejstvo po snagama na vodi i kopnu.

Planirana izgradnja rečnih oklopnih čamaca i rečnog artiljerijskog broda nije ostvarena, već su decenijama razvijani brodovi i sredstva defanzivne namene. Današnji brodovi su opremljeni odgovarajućim naoružanjem u skladu sa dodeljenom misijom i zadacima.

Rečni višenamenski brodovi tipa 331, klase „neštin”, su izgrađeni u brodogradilištu „Brodotehnika” u Beogradu, pod razvojnom šifrom S-25/B-47 i uvedeni u upotrebu u vremenu od 31. marta 1975. do 29. juna 1979. godine.

Za potrebe Rečne ratne flotile Jugoslovenske ratne mornarice izgrađeno je šest rečnih (minolovaca) višenamenskih brodova tipa 331 „neštin”.

Višenamenski brodovi u eksploataciji Rečne flotile Kopnene vojske nose oznake i imena po sledećem: RVB-332 „Titel” (u upotrebi od 1. marta 1977. godine), RVB-335 „Apatin” (od 16. marta 1979. godine) i RVB-336 „Smederevo” (od 29. juna 1979. godine).

Brodove pogone dva dizel-motora snage po 191 KW (260 KS), kojima se razvija maksimalna nizvodna brzina od 28 km/h. Autonomija broda je 15 dana, sa daljinom plovljenja od 4.000 km. Materijal koji se koristio prilikom gradnje brodova  je legura aluminijuma.

Rečni višenamenski brod tip 341, klase „Novi Sad”, izgrađen je u brodogradilištu „Brodotehnika” u Beogradu, pod oznakom „S-25N” i uveden u upotrebu 25. aprila 1999. godine. Najsavremeniji višenamenski rečni ratni brod RVB-341 je porinut 6. juna 1996. godine, kao modifikacija rečnog minolovca klase „neštin”.

Modifikacija broda RVB-341 se odnosila na veću vatrenu moć, manja fizička polja, što je omogućilo bezbedniji prelaz preko minskih polja, povećanu nosivost i veću čvrstoću trupa. Modifikovani RVB-341 ima ugrađenu klima-komoru, uređaj za recirkulaciju vazduha, ostvaren je veći komfor za posadu boljim rasporedom prostorija u kojima je uvedena klimatizacija i ugrađeni su prozori u potpalublju.

Rečni patrolni brod „Jadar“ tip 111 izgrađen je u brodogradilištu „Tito” u Beogradu, pod razvojnom šifrom „Motorboat A1“. U gradnji RPČ-111 korišćena je legura čelika i aluminijuma. Brod ima pun deplasman od 29,2 tone, dužinu 24,4 m, širinu 4,4 m i gaz od 0,97 m. Pogone ga dva dizel-motora snage od po 162 kW (220 KS), sa kojima razvija maksimalnu brzinu 33 km/h.

U flotnu listu i sastav Rečne ratne flotile uveden je 10. maja 1956. godine, gde se nalazio prvo u sastavu Odreda rečnih patrolnih čamaca od 1956. do 1963. godine, zatim u Divizionu rečnih minolovaca od 1963. do 1971. godine i Rečnom centru od 1971. godine do prelaska u graničnu službu. U sastavu 32. graničnog dunavskog odreda RPČ-111 se nalazio do ukidanja graničnih jedinica. Brod je naređenjem Komande Mornarice od 3. marta 2006. ponovo vraćen u eksploataciju u matičnu jedinicu.

Najveća čast brodu ukazana je na svečanosti povodom preformiranja Rečne flotile u rang brigade 2. oktobra 2008. godine i na vojnoj paradi „Beograd 2014“ 16. oktobra 2014. godine. Rečni patrolni brod RPB-111 „Jadar“ ponosito je plovio na čelu ešelona plovnih objekata pod vojnom zastavom Rečne flotile, sa koje se vijorio amblem jedinice i natpis „Za slobodu i čast otadzbine“.

Rečni patrolni brodovi (RPB) tipa 211 izgrađeni su 1980. godine u beogradskim brodogradilištima „Tito” i „Brodotehnika”. Ukupno je izgrađeno 6 objekata, oznaka od 211 do 216. Za gradnju su korišćeni čelik i stakloplastika.

Rečni patrolni brodovi su namenjeni za patroliranje i kontrolu rečnog saobraćaja na unutrašnjim plovnim putevima. Najveći deo eksploatacije proveli su u jedinicama Graničnog dunavskog odreda, sve do dezangažovanja Vojske Srbije i Crne Gore sa zadataka obezbeđenja državne granice. Svih šest plovnih objekata RPB tipa 211 predati su Rečnoj flotili naređenjem Komande Mornarice od 12. januara 2006. i Komande Novosadskog korpusa od 15. avgusta 2006. godine.

RPB-213 „Kolubara“, RPB-214 „Morava“ i RPB-216 „Timok“ su od 2. oktobra 2008. godine u operativnoj upotrebi u sastavu Grupe patrolnih brodova Drugog rečnog odreda Rečne flotile.

Deplasman rečnih patrolnih čamaca iznosi 56 tona, dužina je 21,27 m, širina 7,5 m, visina 5,3 m i gaz 1 m. Za pogon koriste dva dizel-motor snage od po 425 kW, kojima razvijaju brzinu od 30 km/h. RPČ ima posadu od 7 članova i mogućnost prevoženja 30 vojnika sa punom ratnom opremom.

Brod posebne namene „Kozara“ (BPN-30) je višenamenski brod, prvobitnog naziva Rečni pomoćni brod-baza RPB-30. Nabavljen je iz Regenzburga u Nemačkoj 1961. godine kao zamena za komandni brod RRM-11 „Fruška gora“.

Izgrađen je 15. septembra 1939. godine u Lincu u Austriji pod imenom „Kriemhild“, plovio je pod zastavom nemačke ratne mornarice u sastavu Crnomorske flote sve do kraja Drugog svetskog rata kao komandni i brod komandanta za pomorske i rečne snage na sektoru Dunava, Crnog mora i Dnjepra i brod-matica za divizion minolovaca.

Karakteristike koje je brod imao podudarile su se sa iskazanim potrebama Rečne ratne flotile iz 1960. godine za plovnim objektom namenjenim za komandno mesto jedinice i smeštaj pripadnika komande. Komisija Komande Ratne mornarice je od 6. do 15. juna 1960. godine izvršila pregled broda u Regenzburgu i predložila da se brod kupi. Nakon prijema u sastav Rečne ratne flotile, brod je na doku u Donjoj Gradini 29. maja 1961. godine umatičen i kršten imenom „Kozara“.

U osnovi gradnje broda korišćen je visokokvalitetni čelik. Daljina plovljenja iznosi 6.120 km ekonomičnom brzinom uz autonomnost od 45 dana. Brod je prvobitno imao deplasman od 600 tona, dužinu 67 m, širinu 9,5 m i gaz 1,2 m. Pogonila su ga dva dizel-motora marke „RV6-M-345“ snage od po 294 kW, kojima je razvijao maksimalnu brzinu od 21 km/h. Za 60 godina brod je ukupno vozio 16.850 pogonskih časova, tj. prosečna eksploatacija je bila 280 časova godišnje. Danas brod pokreće dizel-električna propulzija sastavljena od dizel-motora „katerpilar“ i elektromotora „končar”, namenjenim za pokretanje dva pogonska propelera, ukupne snage 800 kW, kojima razvija brzinu od 26 km/h.

„Kozara” je brojala posadu od 47 članova veći deo svoje eksploatacije, ali se organizacijskim promenama tokom decenija službe i uvođenjem savremenijih brodskih sredstava i uređaja broj članova postepeno smanjivao. Od reorganizacije jedinice sprovedene tokom 2008. godine brojno stanje iznosi 30 članova, uz promenu i prilagođavanje strukture ukrcanog osoblja u skladu sa zahtevima za eksploataciju novougrađenih uređaja.

Vremenom je naoružanje na brodu menjano tako što su prvo bila postavljena tri trocevna brodska topa M-55/III kalibra 20 mm. Ratni borbeni komplet nekada je iznosio: 10.800 komada metaka 20 mm, 70 mina tipa „R-1” ili 50 mina tipa „KMD-2-500(s)”. Ugrađeni laki raketni sistemi za PVO broda uslovili su smanjenje brodskog artiljerijskog naoružanja, tako da se danas na pramcu nalazi jedan trocevni brodski top od 20 mm.

 „Kozara” ima mogućnost krcanja i smeštaja 250 vojnika sa ličnim naoružanjem i opremom. Opremljena je najsavremenijim brodskim navigaciono-informacionim sistemom, sredstvima i uređajima.

U Brodogradilištu „Apatin“ je od novembra 2009. do septembra 2013. godine izvršeno dokovanje „Kozare”, uz izvođenje radova na modifikaciji i generalnom remontu broda. Modifikacija brodskih sistema u okviru generalnog remonta BPN-30 „Kozara” obuhvatila je sve sisteme broda: od pogonsko-propulzivnog i elektroenergetskog, preko sistema unutrašnjih i vanjskih brodskih veza, sve do opremanja najsavremenijim navigaciono-informacionim sistemom. Na brod je ugrađena nova oprema za upravljanje, sidrenje i vez broda, navigaciona i signalna svetla, sistem drenaže (otpadne i tehničke vode), protivpožarni sistem, novi tankovi pitke vode od ukupno 22 tone.

Brod posebne namene „Kozara” je prvi površinski vojni brod sa ugrađenom dizel-električnom propulzijom u Srbiji i regionu.

Osnovna namena broda je da bude komandno mesto i baza za smeštaj i boravak pripadnika Rečne flotile Vojske Srbije u sve tri misije. Osim funkcije komandnog broda BPN-30 „Kozara” služi i za protokolarne počasti i prijeme za najviše državne i vojne zvaničnike, kao i za obuku iz navigacije i brodarstva svih kadrova roda rečnih jedinica, brodarskih škola i stručnih ustanova.

Pomoćni rečni brod PRB-36 „Šabac“ je izgrađen u beogradskom brodogradilištu „Brodotehnika” u periodu od 10. septembra 1981. do 9. aprila 1984. godine, pod razvojnom šifrom RSRB-KB. Brod je 20. aprila 1984. godine uveden u flotnu listu brodova u operativnoj upotrebi u Rečnoj ratnoj flotili.

Za gradnju broda je korišćen aluminijum. Deplasman iznosi 115,8 tona, dužina 32,20 m, širina 7,05 m, visina 3,30 m i gaz 1,335 m. PRB-36 „Šabac” pogone dva dizel-motora od po 192 kW, kojima razvija maksimalnu brzinu od 22 km/h. Daljina plovidbe je 1.326 km, uz autonomiju od 10 dana. Ima mogućnost krcanja 100 vojnika sa punom ratnom opremom, a opslužuje ga 17 članova posade.

Naoružanje PRB-36 „Šabac” čine dva brodska jednocevna topa M-71/I kalibra 20 mm i četvorocevni laki raketni sistem PVO strela-2M.

Brod je opremljen: navigacijskim radarom „deka 1216A”, dubinomerom „D-14”, žirokompasom „S-12”, radio-teleprinterskim uređajem „RTU-100/M”, radio-primopredajnikom „RUP-12M”, radio-prijemnik „markoni”, radio-telefonom „UKT FM 66/17” i opremom i uređajima za kontrolu i razmagentisanje brodskog magnetizma.

Rečna peniša nafte motorna, oznake RPN-43 izrađena je u brodogradilištu „Tito” u Beogradu 1955. godine. Peniša nafte je namenjena za popunu plovnih objekata gorivom duž unutrašnjih plovnih puteva. Puni deplasman broda iznosi 90 tona, a ima mogućnost krcanja 45 tona goriva, uz 3 tone sopstvenih zaliha. Brod pogoni jedan dizel-motor snage 81 kW, kojim može da razvije brzinu od 17 km/h. Dužina broda je 21 m, širina 4 m i gaz 1,38 m.

Rečna peniša nafte RPN-43 se nalazila u sastavu Rečne ratne flotile od 15. septembra 1955. godine, prvobitno u organizacijskom sastavu Odreda pomoćnih brodova, zatim u sastavu Pomoćnog voda Komande Rečne ratne flotile. Od 2008. rečna peniša nafte RPN-43 je u ekploataciji Čete za logistiku Rečne flotile.

Rečna peniša nafte RPN-41 je bio brod trofejnog porekla, nosivosti 47 tona sa pogonom od jednog dizel motora od 65 KS.

Rečni plovni dok RDOK-15 je izgrađen je u brodogradilištu u Degendorfu u Nemačkoj 1921. godine. Za materijal gradnje rečnog plovnog doka korišćen je visokokvalitetan čelik. U jedinici se nalazi od 1944. godine, kao ratni plen pri oslobađanju Beograda, rekonstruisan je u brodogradilištu „Novi Sad”, od 30. jula do 28. decembra 1962. godine. Konačna rekonstrukcija i radovi na adaptaciji i tehničkoj modifikaciji izvršeni su 1975. godine u beogradskom brodogradilištu „Brodotehnika”.

RDOK-15 je plovni objekat namenjen za dokovanje brodova i ostalih plovnih objekata i sredstva u upotrebi u Rečnoj flotili do dužina od 32 metra i deplasmana 70 tona. Zauzima važno mesto u sistemu održavanja i remontovanja brodova Rečne flotile. Formacijski pripada Četi za logistiku Rečne flotile.

RDOK-15 ima deplasman od 221 tone (deplasman  opterećenja iznosi 347 tona), dužinu 48,4 m, širinu 16,24 m i gaz 1,30 m. Nema sopstveni pogon već se može tegliti do maksimalne brzine od 21 km/h. Rečni dok ima mogućnost krcanja 200 vojnika sa naoružanjem i opremom.

Desantni brodovi tipa 411 su uvedeni u flotnu listu brodova i operativnu upotrebu kao desantno-jurišni čamci u 8. odred desantno-jurišnih čamaca u Kumboru. Prvobitno su DJČ tip 601 bili namenjeni za upotrebu na moru, građeni od 1975. do 1984. godine u brodogradilištu „Greben” u mestu Vela Luka, u ukupnom broju od 32 objekta. Pet objekata je prebazirano sa mora u Rečnu ratnu flotilu i danas su u upotrebi sa sledećim oznakama: DB-411 „Bečej“, DB-412 „Belegiš“, DB-413 „Taraš“, DB-414 „Begeč“ i DB-415 „Šajkaš“.

Pre ulaska u upotrebu u Odred rečnih desantno-jurišnih čamaca Rečne ratne flotile, u beogradskom brodogradilištu „Brodotehnika”  je tokom 1995. godine izvršen remont i prilagođavanje brodova za upotrebu na reci. Modifikovani za upotrebu u rečnim uslovima, brodovi su namenjeni za brza uzdužna i poprečna prevoženja na unutrašnjim plovnim putevima.

Desantni brodovi su izrađeni od stakloplastike. Odlikuju se velikom brzinom, manevarskim sposobnostima i mogućnostima pristajanja na nisku, neizgrađenu obalu. Čamci imaju deplasman od 42 tona, dužinu 22,2 m, širinu 4,8 m, visinu 7,40 m i gaz 1,10 m. Naoružani su sa po dva jednocevna brodska protivavionska topa M-71 kalibra 20 mm i bacačem granata BP-30 kalibra 30 mm.

Desantne brodove pogone dva dizel-motora snage od po 640 kW, kojima razvijaju brzinu do 60 km/h. Imaju nosivost 6 tona uz mogućnost krcanja i prevoženja 80 vojnika sa ličnim naoružanjem i opremom.

Rečni pristani pokretni (rečni plovni pristani) su plovna sredstva kojima su opremljeni rečni odredi. Namenjeni su za smeštaj komandi plovnih jedinica i formiranje komandnog mesta duž unutrašnjih plovnih puteva.

Plovni objekat rečni pristan pokretni RPP-70 je trofejnog porekla, deplasmana 305 tona, dužine 61,70 m, širine 11,17 m, visine 6,51 m i gaza 0,45 m. Ima mogućnost krcanja 150 vojnika sa ličnim naoružanjem i opremom.

U opremi Rečne ratne flotile se od početka eksploatacije nalazi na sidrištu „Ušće” u Beogradu, prvobitno u sastavu Rečne jahte „Krajina” Odreda gardijskih brodova. 

Rečni pristan pokretni RPP-71 je trofejnog porekla, deplasmana 22,5/50 tona, dužine 20 m, širine 6 m, visine 4 m i gaza 0,60 m. Ima mogućnost krcanja 50 vojnika sa ličnim naoružanjem i opremom.

Prvobitno je formacijom pripadao Rečnoj jahti „Šumadinka” u sastavu Odreda gardijskih brodova na sidrištu „Ušće” u Beogradu, a zatim u rečnoj graničnoj jedinici sa bazom u Sremskoj Mitrovici. Iz sastava 14. graničnog bataljona Novosadskog korpusa vraćen je u Rečnu flotilu na osnovu naređenja Komande Mornarice od 10. aprila 2006. godine.

 

Rečni pristan pokretni RPP-72 ima deplasman od 164,8 tona, dužinu 41,74 m, širinu 11,24 m, visinau 2,4 m i gaz 0,45 m.

Pristan je građen od 5. septembra 1973. do 5. juna 1974. godine u „Brodoremontu” iz Bačkog Monoštora. U sastav Rečne ratne flotile je ušao 1. novembra 1975. godine, i to u sastav Odreda gardijskih brodova na sidrištu „Ušće” u Beogradu.

Rečni pristani pokretni RPP tip 73 i 74 su izgrađeni 1980. godine u Bačkom Monoštoru. Građeni su od čelika, a dimenzije pristana su: dužina 26 m, širina 8 m, visina 3 m i gaz 0,5 m. Nemaju pogon već se tegle do maksimalne brzine od 17 km/h, uz autonomiju od 10 dana.

Čamac motorni patrolni ČMP-22 je sagrađen 1979. godine u Brodogradilištu „Greben”, Vela Luka i iste godine uveden u operativnu upotrebu. U sastav Rečne flotile je ušao 5. jula 2006. godine po prestanku obavljanja službe obezbeđenja državne granice na reci iz sastava 14. graničnog bataljona Novosadskog korpusa.

Plovni objekat ČMP-22 ima deplasman od 2,64 tone, dužinu 8 m, širinu 2,95 m i visinu od 1,5 m. Za materijal za gradnju motornog čamca korišćena je stakloplastika. Čamac pogone 2 brodska motora marke volvo snage od po 130 KS, pomoću kojih razvija maksimalnu brzinu od 60 km/č. Naoružan je protivavionskim mitraljezom 12,7 mm broving.

Rečna ronilačka jedinica Rečne flotile spada u red jedinica sa tradicijom i iskustvom dugim više od pola veka. U okviru formacije iz 1960. godine u Drugoj rečnoj ratnoj flotili se nalazila Četa za podvodno zaprečavanje, iz koje je 1964. godine formirana prva samostalna rečna ronilačka jedinica pod nazivom Vod rečnih podvodnih diverzanata. Nakon izvršenih organizacijskih promena u Rečnoj ratnoj flotili po formaciji od 29. juna 1971. godine formirana je ronilačka jedinica pod nazivom 93. rečni centar.

U samom početku osnovna namena jedinice je bila defanzivna i koristila se isključivo za izvođenje lakih brodskih radova pri redovnom i vanrednom dokovanju broda. Prvi registrovani zaron rečnih ronilaca 93. rečnog centra zabeležen je u ronilačkom dnevniku 1. juna 1972. godine.

Izvorni formacijski naziv 93. rečni centar vraćen je jedinici 2005. godine. Poslednjim organizacijsko-formacijskim promenama izvršenim 2008. godine jedinica je preformirana u 93. ronilačku četu i ušla je u sastav Prvog rečnog odreda Rečne flotile.